Biyoloji, ekoloji ve matematik ilkelerine dayanan Süne Tahmin Uyarı Sistemi (STUS), sünenin popülasyon büyüklüğü ve biyolojisine etki eden faktörler arasındaki tarihsel ilişkilerden yararlanarak, zararlının mevcut gelişme eğilimini analiz edip, gelecekte meydana gelecek değişiklikleri tahmin ederek oluşacak kayıpları azaltmayı amaçlamaktadır.

Geliştirme Süreci

Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü projesi olarak hazırlanarak 2012 yılı Program Değerlendirme toplantısına sunulan, projenin öncelikli olduğu ve 2013-2017 yıllarında yürütülmesi kararı alınmıştır. Bu amaç doğrultusunda 2013-2018 yıllarında çalışmalar tamamlanarak süne mücadelesinde tahmin uyarı çalışmalarının uygulanabilir olduğu ortaya konulmuş, prototip bir tahmin uyarı modeli oluşturularak Aksaray ve Kırşehir illerinde çalışmanın yürütüldüğü alanlarda iki yıl süre ile test edilerek tahminlerin doğruluğu belirlenmiştir. 

İki il için yazılımı yapılan Süne Mücadelesi Tahmin Uyarı Sistemi programının bölgedeki tüm illerde kullanılabilmesi için daha büyük kapsamlı yazılımın çalışmalarına, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı ve Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün eş güdümüyle 2019 yılında başlanılmıştır.

Yazılım çalışmaları kapsamında Meteoroloji Genel Müdürlüğüne ait meteoroloji istasyonlarından ve Bakanlığımızın tahmin uyarı istasyonlarından (METOS) meteorolojik verileri otomatik alınabilmekte, veri madenciliği ile senkronize edilerek veri tabanına kaydedilmektedir. Kullanıcı arayüzleri oluşturulmuş, sünenin biyolojisi ve buğdayın fenolojisi ile ilgili etiket verilerinin girilebilmesi sağlanmıştır. Bu amaçla web sayfaları internet ortamında yetkilendirilmiş personelin kullanımına açılmıştır. Veri tabanına kaydedilen verilerin yapay zeka ile birbirleriyle ilişkilendirilip tahminlerin yapılması aşamasına geçilmiş, doğrulama çalışmaları da sonuçlandırılmıştır.

Sistemin yaygınlaştırılması amacıyla; Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,  Eğitim ve Yayım Dairesi Başkanlığı ve Konya İl Tarım ve Orman Müdürlüğü işbirliği ile “Süne Mücadelesinde Tahmin Uyarı Sisteminin Uygulama Eğitim ve Yayım Projesi” hazırlanmış, tahmin uyarı sisteminin geniş alan uygulaması Konya ilinde 2020-2021 yılında yürütülmüştür. Proje kapsamında sistemin alt yapısı oluşturulmuş, STUS kullanıcılarının eğitim çalışmaları gerçekleştirilmiştir. 2022 yılından itibaren Kırşehir ve Aksaray illeri de sisteme ilave edilerek yaygınlaştırma çalışmalarına devam edilmektedir.

Süne Tahmin Uyarı Sisteminin daha da geliştirilmesi amacıyla “Süne, Eurygaster spp. (Scutelleridae: HEMİPTERA)’nin uzaktan görüntüleme sisteminin geliştirilmesi ve Süne Tahmin Uyarı Sistemi’ne entegrasyonu (TÜBİTAK 1001) projesi ile ergin sünelerin kışlaktan göç seyri ile 2. dönem nimflerin buğday başaklarında ilk kez görülmelerini, uzaktan kameralar ile tespit edebilecek yapay zekaya dayalı bir sistem oluşturulacaktır. Oluşturulacak sistem mevcut sisteme entegre edilecektir. Bu sayede mevcut Süne Tahmin Uyarı Sistemi görüntü işleme yöntemlerinin entegrasyonu ile daha da geliştirilerek Süne mücadelesinin daha az sayıda personel ve daha düşük maddi kaynakla yürütülmesi sağlanacaktır.

ARAŞTIRMA ÇALIŞMALARI

Proje adı: Orta Anadolu Bölgesi’nde Avrupa Sünesi [(Eurygaster maura L.) Hemiptera: Scutelleridae] mücadelesinde tahmin uyarı modelinin geliştirilmesi (TAGEM)

Kuruluş: Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü

Dr. Numan Ertuğrul BABAROĞLU (Proje Lideri 2013-2018)

Dr. Mümtaz ÖZKAN (Yardımcı Araştırmacı 2013-2018)

Atilla GÖKDOĞAN (Yardımcı Araştırmacı 2013-2013)

Dr. Pelin AKSU (Yardımcı Araştırmacı 2015-2018)

Emre AKCİ (Yardımcı Araştırmacı 2015-2018)

Mehmet ÇULCU (Yardımcı Araştırmacı 2015-2018)

Kuruluş: Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü

Dr. Meral PEŞKİRCİOĞLU (Yardımcı Araştırmacı 2013-2014)

Dr. Hakan YILDIZ (Yardımcı Araştırmacı 2013-2014)

Kadir Aytaç ÖZAYDIN (Yardımcı Araştırmacı 2013-2014)

Kuruluş: Ortadoğu Teknik Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü

Yrd. Doç. Dr. Selim TEMİZER (Yardımcı Araştırmacı 2013-2018)

YAZILIM ÇALIŞMALARI

Proje sonuçlandıktan sonra Tarım ve Orman Bakanlığı

·         Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü

·         Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

·         Meteoroloji Genel Müdürlüğü

·         Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

eş güdümüyle süne tahmin uyarı sisteminin oluşturulması amacıyla yazılım çalışmalarına başlanıldı.

Bilgisayar Mühendisleri

Kuruluşu: Meteoroloji Genel Müdürlüğü

Alper TÜFEK (2018-    )

Kuruluşu: Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı

Sabri ÖZDEN (2020-    )

Ahmet Süreyya KESKİN (2018-2020)

Ziraat Mühendisleri

Kuruluş: Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü

Numan E. BABAROĞLU (2018-    )

Emre AKCİ (2018-    )

Mehmet ÇULCU (2018-    )

YAYGINLAŞTIRMA ÇALIŞMALARI

Proje adı: Süne Mücadelesinde Tahmin Uyarı Sisteminin Uygulama Eğitim ve Yayım Projesi-KONYA. Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı, Tarımsal Yeniliklerin Yaygınlaştırılması Yayım Projesi

Kuruluş: Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü

Numan E. BABAROĞLU (Proje Lideri 2020-2021)

Emre AKCI (Araştırmacı 2020-2021)

Mehmet ÇULCU (Araştırmacı 2020-2021)

Kuruluş: Tarım ve Orman Bakanlığı Konya İl Müdürlüğü

Ramazan DİDİN (Araştırmacı 2020)

Niyazi Emrah Çerez (Araştırmacı 2021)

Ahmet ALTUĞ (Araştırmacı 2020-2021)

Şerife Nur ÜÇPINAR(Araştırmacı 2020-2021)

Murat Ekinci (Araştırmacı 2020-2021)

GELİŞTİRME ÇALIŞMALARI

Proje adı: Süne, Eurygaster spp. (Scutelleridae: HEMİPTERA)’nin uzaktan görüntüleme sisteminin geliştirilmesi ve Süne Tahmin Uyarı Sistemi’ne entegrasyonu (TUBİTAK 1001)

Kuruluş: Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü

Numan E. BABAROĞLU (Proje Lideri 2021-    )

Emre AKCI (Araştırmacı 2020-    )

Mehmet ÇULCU (Araştırmacı 2020-    )

Kuruluş: Bozok Üniversitesi Yozgat

Dr. Tolga HAYIT (2021-    )

Hüseyin HARMANCI (2021-….)